فرق پژوهش با تحقیق تحقیق فراتر از توصیف بوده و نیازمند به تجزیه و تحلیل است و در پی پاسخ به سوالها و چراهاست، سوالهایی که نیازمند جمع آوری اطلاعات مناسب و متناسب با موضوع تحقیق است؛ اما محقق باید بداند که اطلاعات به منظور توسعه و درک و فهم به کار می رود. تحقیق نباید مجموعه ای از اطلاعات خام باشد که در کنار یکدیگر چیده شده اند، بلکه روح تحقیق، تحلیل و بررسی و نقد و ارزیابی اطلاعات و اندیشه هاست برای رسیدن به نتایج جدید و پاسخ هـای نو کـه طی مراحلی منظم تدوین می گـردد. حضـرت علی (علیه السلام) می فرماید: «عَلَیکُم بِالدِّرایاتِ لا بِالرِوایاتِ؛ در پی یافتن و درایت سخن ها باشید نه در پی نقل و حکایت». محقق به هنگام تحقیق باید از شتابزدگی و سطحی نگری بپرهیزد و با دقت و ژرف نگری به تحقیق بپردازد. امیر المومنان علی (علیه السلام) می فرماید: «روِیَه المُتأنی أفضَلُ مِن بَدیهَهِ العَجَل؛ آنکه با آرامش و تانی و دقـت کار می کند ، اندیشـه اش افزون تر و برتر از کسی است کـه به تنـدی مـی اندیشد».
فرق پژوهش با تحقیق
