چکیده یکی از مهم ترین ابزار زندگی اجتماعی انسانها سخن گفتن است، آنها برای انتقال افکار خویش و رابطه با یکدیگر و همچنین رفع نیازهای خویش نیازمندند با یکدیگر سخن بگویند، سخن گفتن در دین مبین اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است چنانچه آیات و روایات زیادی در این زمینه آمده است. در ابتدای این پژوهش در مورد جایگاه و ارزش سخن است که شامل دو فصل است در فصل اول به آشنایی با سکوت و برخی از مواضع آن پرداخته شده است. روایاتی وجود دارند که سکوت را برتر از سخن میدانند و یکی از مواضع سکوت تشویق منکرات است که وقتی انسان میخواهد سخنی بگوید که در آن کار زشتی را تشویق کند اگر سکوت کند بهتر است درباره ارزش سخن و مواضع آن روایاتی هم آمده که سخن را برتر از سکوت میداند و یکی از مواضع سخن گفتن امر به معروف و نهی از منکر است که بهتر است در اینجا انسان سخن بگوید و در نهایت به این نتیجه می¬رسد که سخن گفتن بهتر از سکوت است تا جایی که آفات سخن گفتن در بین نباشد. همچنین در بخش سوم که نیز شامل دو فصل است که شیوه¬های ارتباط کلامی بیان شده که فصل اول به شرایط محتوایی آن اشاره شده است و فصل دوم آن به نحوه بیان پرداخته است. در نهایت آفت¬های سخن گفتن و راههای مبارزه با آن بیان شده که ابتدا آفات سخن است و سپس به راه¬های مبارزه با این آفات اختصاص گرفته که از جمله آنها نگهداری و کنترل زبان و ترک سخنان بیهوده، شناخت اسباب و خطرات آنها و مرابطه با نفس می¬باشد که رابطه با نفس به معنای یقین زمانی در شبانه روز جهت حسابرسی اعمال و رفتار و افکار خود و سنجش مقدار عبادتها و گناهان جهت تنبیه خود در صورت ارتکاب گناه و تقویت و سپاسگذاری در صورت غلبه خوبی ها و عبادت ها می باشد.
کلیدواژه ها: حدیث، کلام، بلاغت، فصاحت، ادب.
